Katalog firm

Przewodnik i mapa

Rysunek1    Mapa okadka

Nasze wydawnictwa

Okladka



Przewodnik kajakarza

   Mapy

 

Gminy LGD

herby 3 gmin

Mapa obszaru LGD

lgd logo1-427x307 1

Nasz kanał telewizyjny

yt

Logotypy na strone

Stanowisko czołgu Pantera z 1944 r.

W wyniku zaciętych walk prowadzonych w lipcu i sierpniu 1944 roku wojska radzieckie I Frontu Ukraińskiego sforsowały Wisłę w okolicach Baranowa Sandomierskiego i uchwyciły przyczółek na lewym brzegu Wisły. Front ustabilizował się na linii Pacanów – Stopnica – Szydłów – Raków – Opatów – rozwidlenie Wisły i Sanu. Zdobyty teren nazwany został przyczółkiem sandomierskim i stanowił punkt wyjściowy do planowanej wielkiej ofensywy radzieckiej. Wojska niemieckie przygotowując się na odparcie ataku ściągnęły w rejony położone bezpośrednio przed przyczółkiem jednostki pancerne XXIV Korpusu Pancernego w jego skład wchodziły: 16 oraz 17 Dywizja Pancerna 424 Batalion Czołgów Ciężkich oraz 20 Dywizja Grenadierów Pancernych łącznie około 400 czołgów i dział szturmowych. Z uwagi na zagrożenie ze strony artylerii radzieckiej niemieckie jednostki pancerne zostały odsunięte od głównej linii frontu na odległość ok 25 km. Niemcy zdawali sobie sprawę z doskonałego rozpoznania zwiadowczego przeciwnika i obawiali się, że natarcie artyleryjskie poprzedzające atak spowoduje duże straty wśród pojazdów niemieckich. Stanowiły one również rezerwy, które mogły być skierowane w miejsca przerwania frontu w celu zepchnięcia atakujących na pozycje wyjściowe.

Lasy w okolicy Morawicy były miejscem stacjonowania jednostek wchodzących w skład 16 Dywizji Pancernej Wehrmachtu dowodzonej przez Dietricha von Mullera. W lesie pomiędzy Łabędziowem a Radomicami od grudnia 1944 roku stacjonował 2 Pułk Pancerny (Panzer Regiment 2). W skład jego uzbrojenia wchodziło około 120 pojazdów bojowych w tym 57 czołgów typu Panther (PzKpfw V), 13 czołgów PzKpfw IV, 24 działa szturmowe StuG III, 6 samobieżnych haubic Hummel.

 las Radomice

 

Widoczne do dnia dzisiejszego zagłębienia w terenie są śladem po stacjonujących tu pojazdach. Czołgi ukryte były w lesie wzdłuż dróg, które umożliwiały szybkie przemieszczanie w stronę frontu. Warto zwrócić uwagę, iż wiele z zachowanych stanowisk skierowanych jest na wschód. Pokazuje to, z której strony Niemcy spodziewali się natarcia. Większość załóg zajęła kwatery w Radomicach, w lesie pozostawali tylko żołnierze pełniący wartę i zapewniający gotowość bojową pojazdów.

Tak pobyt w tym lesie wspomina dowódca 2 kompanii Klaus Werner:

(…)W grudniu 1944 roku nastąpiła kolejna zmiana miejsca stacjonowania naszej jednostki. Przenieśliśmy się dalej na zachód, aby uniknąć ostrzału radzieckiej artylerii bezpośrednio z przyczółka. Jak się później okazało byliśmy i tak za blisko linii frontu…Pułk przeniósł się do lasów u w okolicach wsi Radomice i Komórki. Tym razem zaoszczędzono nam budowania bunkrów, za to musiały być wykonane boksy dla naszych czołgów chroniące je przed wiatrem oraz zadaszenia z jodeł przed padającym śniegiem. Parszywa robota, ponieważ ziemia była już zmarznięta, a poza tym ten rozkaz był dla nas absurdalny zważywszy na fakt, że nasze czołgi znakomicie przetrwały bez boksów trzy zimy w Rosji. Rozkazy te jednak nie pochodziły ani z dywizji ani z korpusu a najprawdopodobniej z samego dowództwa naczelnego. Z powodu tych rozkazów wszyscy klęli, na czym świat stoi, ale boksy i tak musiały być wykonane. Dodatkową pracą był demontaż akumulatorów z czołgów, które po wyjęciu były wkładane do wykonanych przez nas skrzyń i zabieraliśmy je na nasze kwatery do wsi, aby uchronić je przed zimnem(…).”

Schemat stanowiska niemiecki. - Kopia

Rankiem 12 stycznia 1945 roku wojska radzieckie rozpoczęły wielką ofensywę z przyczółka sandomierskiego. Schemat z polskimi nazwamiStacjonujące tu jednostki 2 Pułku Pancernego już około godziny 11:00 12 stycznia osiągnęły gotowość bojową. Wyjechały z leśnych boksów i stały na drodze pomiędzy Łabędziowem a Radomicami oczekując na rozkazy ze sztabu pułku. Z uwagi na chaos panujący w dowództwie niemieckim pierwsze rozkazy dotarły dopiero około godziny 18:00. Czołgi miały skierować się w stronę Szczecna i Skrzelczyc. Z otrzymanych informacji wynikało, iż pojawiły się już tam pierwsze czołgi radzieckie. Około godziny 22:00 I i II kompania rozpoczęły atak na Szczecno. Po krótkiej walce czołgi radzieckie zostały wyparte ze Szczecna, a niemieckie czołgi zajęły pozycje na południe od Szczecna. Rankiem 13 stycznia wojska radzieckie rozpoczęły atak wzdłuż drogi prowadzącej z Pierzchnicy. Niemcy zniszczyli 6 czołgów radzieckich i odparli atak piechoty.

Wieczorem dniu 13 stycznia w wyniku braku kontaktu ze sztabem, mając świadomość o postępującym oskrzydlaniu pułku Schemat z polskimi nazwamiprzez radzieckie jednostki pancerne z 6 Korpusu Zmechanizowanego w obawie o możliwość odcięcia drogi odwrotu, zapadła decyzja o wycofaniu na zachód. Jedyną szansą na wyjście z okrążenia był nocny odwrót i przebicie się do mostu na Czarnej Nidzie w Morawicy. Nie wszystkim czołgom udało się tam dotrzeć. Tak wspomina to Klaus Werner dowódca 2 kompanii:

„(…)Z około 50 czołgów, które wyruszyły razem z nami z Radomic przed dwoma godzinami było zaledwie 15. Nie było transporterów opancerzonych z saperami, piechoty ani innych pojazdów. Wszystkie zostały po wschodniej stronie rzeki a ponieważ zaczynało się już robić jasno szanse na wydostanie się z okrążenia były coraz mniejsze. Przez cały dzień czekaliśmy na dołączenie do nas jakichkolwiek części naszego pułku. Chociaż aż do południa istniała łączność radiowa i byli od nas w odległości zaledwie 4 kilometrów nikomu nie udało się do nas przebić. W końcu późnym popołudniem urwała się łączność radiowa z pozostającymi w okrążeniu. Pokładaliśmy jeszcze nadzieję w zbliżającej się nocy, ale niestety nadaremnie. Nie mogliśmy dłużej czekać. Ruszyliśmy na zachód(…).”

Pojazdy, którym nie udało się dotrzeć do mostu w Morawicy zostały okrążone po wschodniej stronie Nidy i próbowały wycofywać się na zachód przeprawiając się przez Czarną Nidę w bród. Nie wszystkim się to jednak udało. Wiele pojazdów ugrzęzło w rzece . Część z nich została pocięta na złom po zakończeniu wojny. Dwa czołgi zostały wydobyte. Do dnia dzisiejszego wśród mieszkańców krążą legendy o czołgach, które ciągle zalegają na dnie Czarnej Nidy…

Czołg Pantera został wprowadzony na uzbrojenie niemieckich jednostek pancernych w 1943 roku podczas walk na łuku kurskim. Była to niemiecka odpowiedź na używany przez wojska radzieckie czołg T-34. Była to konstrukcja wzorowana na czołgu T- 34. Czołg ten ważył około 45 ton, miał 3, 10 m wysokości 8,86 m długości i 3,43 metra szerokości. Jego opancerzenie stanowiły płyty pancerne o grubości od 45 do 110 mm. Wielką zaletą tego pojazdy była niezwykle skuteczna armata o kalibrze 7,5 cm. Czołg napędzany był 12 – cylindrowym silnikiem firmy Maybach o mocy 700 KM. Osiągał prędkość 46 km/h na drodze i 24 km/h w terenie. Zbiorniki o pojemności 720 litrów pozwalały na pokonanie 100 km w terenie i 250 km po drogach.  

Pantera z Panzer Regiment 2

stanowisko czogowe

Czołg Pantera należący do 2 Pułku Pancernego ( Panzer Regiment 2) Czołg ten ugrzązł w Czarnej Nidzie podczas próby przeprawy w bród 13 stycznia 1945 r. Wrak pojazdu został wydobyty w 1990 roku. Poddany został całkowitej renowacji i jest w stanie jezdnym. Obecnie znajduje się w USA.

Obszar działania

logominLokalna Grupa Działania „Perły Czarnej Nidy" jest jedną z siedemnastu LGD działających na terenie województwa świętokrzyskiego. Położona jest w jego centralnej części, a swoim zasięgiem obejmuje obszar gmin: Chęciny, Morawica i Nowiny. Powierzchnia LGD stanowi 313 km2, które wg stanu z 31.XII.2020 r. zamieszkiwało 39 862 mieszkańców.


Zobacz mapę

Partnerzy

 

LGD Perły Czarnej Nidy